Specjaliści radzą

Mówiąc inaczej, biofeedback jest to badanie częstotliwości wytwarzanych przez organ fal mózgowych. Fale mózgowe odpowiedzialne są za aktualny stan organizmu. Biofeedback pomaga w odpowiedni sposób stymulować te fale, by z powodzeniem realizować codzienne działania.
W zależności od wykonywanej czynności, aktywności, mózg człowieka wytwarza różne fale i ich częstotliwości. Prawidłowo funkcjonujący mózg potrafi szybko zmieniać zakresy częstotliwości fal w zależności od wymaganego zadania. Określonym falom i ich częstotliwościom odpowiadają określone stany psychiczne. Poznajmy zatem bliżej wytwarzane przez mózg fale:

1. Fale delta to najwolniejsze fale wytwarzane przez korę mózgową. Ich największa aktywność przypada na czas głębokiego snu, bądź medytacji. Fale delta występujące w procesie czuwania organizmu mogą świadczyć o problemach z uczeniem się. 

2. Fale theta to fale rozumiane jako brama do nauki, pamięci i koncentracji. Fale theta wpływają na poziom koncentracji, kreatywności, procesy uczenia się. Czasami nadmiar thety może wpływać na koncentrację i senność organizmu. W skrajnych przypadkach może świadczyć o depresji. Redukcja tej fali sprzyja leczeniu bezsenności i zaburzeń uwagi.

3. Fale alfa to fala występująca bezpośrednio po zamknięciu oczu, w stanie relaksacji, odprężenia. Mózg znajdujący się w stanie fal alfa jest kreatywny i twórczy. Wysoki poziom alfy może powodować zaburzenia koncentracji uwagi, co może wpływać na wyniki w nauce. Fale alfa na niskim poziomie skutkują obniżonym nastrojem, problemami z motywacją i samooceną. Dzięki treningom fal alfa wpływamy właśnie na te aspekty naszego życia. Wzmacniana alfa pomaga w leczeniu zaburzeń lękowych, nastroju oraz zaburzeń poznawczych i uzależnień.

4. Fale beta to najszersze pasmo fal mózgowych. W skład pasma beta wchodzą fale beta 1, beta 2 oraz SMR. To stan przytomności, skupienia, odbierania bodźców zewnętrznych za pomocą wszystkich zmysłów. 

1. SMR odpowiedzialne są za odbieranie świata poprzez zmysły. Zbyt niski poziom tych fal świadczy o deficytach w sferze uwagi, zaburzeniach w spektrum autyzmu, deficytach intelektualnych, zaburzeniach lękowych. Wysoki poziom fal może świadczyć o wysokim poziomie pobudzenia organizmu oraz problemach z koncentracją uwagi. Wzmocnienie fali SMR redukuje nadmierny ruch, deficyty uwagi, pozytywnie wpływa na jakość snu, poprawia możliwości człowieka w sferze relaksu. 

2. beta 1 towarzyszy wzmożonemu wysiłkowi umysłowemu. Wysoki poziom fal świadczy o dużym poziomie skupienia, uwagi. Odpowiada za lepsze panowanie nad emocjami. Niski poziom bety 1 może świadczyć o deficytach w strukturze intelektualnej naszego mózgu. Treningi biofeedback ukierunkowane na fale beta 1 pomagają w przygotowaniu mózgu do ważnych egzaminów, wystąpień publicznych. Zwiększają możliwości intelektualne naszego organizmu. 

3. beta 2 występuje u osób, które cały czas się o coś martwią, czują duże napięcie emocjonalne (wysoki poziom stresu, strachu, zdenerwowania). Wysoki poziom fal wpływa na możliwości intelektualne człowieka, kontrolę emocji i poziom wykonywania przez nasz organizm zadania. To fala stresogenna, powoduje podwyższony poziom lęku i niepokoju, zwiększone napięcie emocjonalne. Pozostawanie w takim stanie przez dłuższy okres czasu powoduje zmęczenie organizmu.

5. Fale gamma to fale, których nie poddaje się oddziaływaniom terapii Biofeedback. Występują one wyłącznie w stanach skrajnych przeżyć i występowania skrajnych emocji. Nadal są obiektem intensywnych badań.

 

Jak sama nazwa wskazuje (bio - biologiczne, feedback - sprzężenie zwrotne) badanie polega na odbiorze, odczytaniu aktywności elektrycznej mózgu za pomocą przymocowanych do skóry głowy elektrod, następnie ich przetworzeniu - zapisu w programie. Po przeanalizowaniu zapisu (protokołu) specjalista pozbywa się z niego artefaktów (sygnałów, które zostały zawarte w zapisie, lecz nie pochodzą bezpośrednio z kory mózgowej). Dzięki temu możliwe jest sprawdzenie aktywności, ewentualnych nieprawidłowości w funkcjonowaniu naszego mózgu, a także zaplanowanie terapii, której celem jest poprawa funkcjonowania pacjenta i polepszenie jego stanu.
Poprzez terapię Biofeedback możemy stymulować fale mózgowe generowane przez nasz mózg, oddziaływać na nie w taki sposób by poprawić nasze ogólne samopoczucie, stan psychiczny oraz jakość pracy mózgu. 
Terapia prowadzona jest za pomocą specjalistycznego urządzenia - aparatu z elektrodami, które umieszcza się w odpowiednich miejscach na głowie pacjenta. Wykonywane za pomocą aparatury medycznej, badanie pozostaje całkowicie bezbolesne i nieinwazyjne.

Badanie trwa od 45 do 60 minut i pozwala na:

- określenie problemu pacjenta ( pokazanie co utrudnia mu ogólne funkcjonowanie, co jest przyczyną danego stanu),

- pokazuje odstępstwa od wskaźników przyjętych za ogólne normy dla danej grupy, 

- pozwala zauważyć ewentualne rozbieżności w funkcjonowaniu prawej i lewej półkuli mózgowej, 

- jest konieczne do zaplanowania przez specjalistę procesu terapeutycznego - określenia które fale wymagają promowania i hamowania, dobrania liczby treningów i rund w sesji terapeutycznej, 

 

Biofeedback ma wiele zalet i szerokie zastosowanie. Jest niezwykle pomocny w rozpoznawaniu, diagnozowaniu:

- zachowań opozycyjno - buntowniczych, wysokiego poziomu agresji, zaburzeń hiperkinetycznych (zaburzenia zachowania), 

- zaburzeń ze spektrum autyzmu, 

- zaburzeń rozwoju mowy, 

- zaburzeń emocjonalnych, lękowych, psychicznych, 

- specyficznych trudności w uczeniu się. 

 

Ma także szerokie zastosowanie, ponieważ można wykorzystywać ją w procesie leczenia:

- tików, 

- zaburzeń obsesyjno - kompulsywnych, 

- ADD/ADHD, 

- uzależnień, 

- zaburzeń snu, 

- przewlekłego, chronicznego stresu, 

- zachowań agresywnych 

- Zespołu Stresu Pourazowego PTSD

- zaburzeń snu, 

- zaburzeń ze spektrum autyzmu,  

- fobii szkolnych i społecznych, 

- obniżonej motywacji do nauki i koncentracji uwagi, 

- dysleksji, dysortografii oraz dyskalkulii. 

 

Terapia to proces, który trwa i jest rozłożony w czasie. Czas jej trwania jest zależny od indywidualnych predyspozycji pacjenta, poziomu współpracy między pacjentem a terapeutą,  jednak minimalna ilość spotkań to 20. Pierwsze spotkania (5-10) to czas kiedy mózg uczy się wzorców i osiągania określonego, założonego celu. W tym okresie ważne jest by terapia była systematyczna (co najmniej raz w tygodniu). Długotrwałe przerwy w terapii znacznie wpłyną na proces naprawczy, negatywnie wpływają na efektywność oddziaływań terapeutycznych. Pierwsze zmiany w zachowaniu można zauważyć już między 10 a 15 treningiem. 

Dobrze dobrany plan treningowy, systematyczność terapii wpływa pozytywnie na wiele aspektów życia pacjenta. Dzięki plastyczności naszego mózgu pozwala na poprawę jakościowego funkcjonowania mózgu i wzrostu jego funkcji poznawczych. Dzięki terapii biofeedback możemy wpływać na poprawę koncentracji uwagi pacjenta, redukcję stresu, lęku, większą kontrolę emocji. 
 

pedagog
Sylwia Kużdżyń